Świątynia Edfu (Świątynia Horusa)

Dziś świątynia Edfu w Górnym Egipcie, pomiędzy Luksorem a Asuanem, jest jedną z najpiękniejszych i najlepiej zachowanych w całym Egipcie. Znana również jako Świątynia Horusa, jej wyjątkowo dobrze zachowane inskrypcje dostarczyły egiptologom niezwykłego wglądu w polityczne i religijne idee starożytnego Egiptu.

Kolosalny posąg Horusa w postaci sokoła odzwierciedla nazwę tego miejsca. Inskrypcje w świątyni Edfu potwierdzają, że była ona poświęcona bogu Horusowi Behdety'emu, świętemu jastrzębiowi starożytnych Egipcjan, zwykle przedstawianemu jako mężczyzna z głową jastrzębia. Auguste Mariette, francuski archeolog, odkopał świątynię z piaszczystego grobowca w latach sześćdziesiątych XIX wieku.

Spis treści

Fakty na temat świątyni w Edfu

• Świątynia w Edfu została zbudowana za panowania dynastii Ptolemeuszy, między ok. 237 r. p.n.e. a ok. 57 r. p.n.e..
• Był on poświęcony bogu Horusowi Behdety'emu, świętemu jastrzębiowi starożytnych Egipcjan, przedstawianemu jako mężczyzna z głową jastrzębia
• W świątyni dominuje kolosalny posąg Horusa w postaci sokoła.
• Świątynia Horusa jest najlepiej zachowaną świątynią w Egipcie
• Świątynia została z czasem zatopiona w osadach z wylewów Nilu, więc do 1798 r. widoczny był tylko szczyt gigantycznych pylonów świątyni.

Fazy budowy

Świątynia w Edfu została zbudowana w trzech fazach:

1. Pierwsza faza obejmowała pierwotny budynek świątynny, który stanowi jądro świątyni, w tym salę z kolumnami, dwie inne komory, sanktuarium i kilka komór bocznych. Ptolemeusz III rozpoczął budowę około 237 r. p.n.e. Około 25 lat później główny budynek świątyni Edfu został ukończony 14 sierpnia 212 r. p.n.e., w dziesiątym roku panowania Ptolemeusza IV na tronie. W piątym roku panowania Ptolemeusza VIIW ramach tej zasady zainstalowano drzwi świątyni, a także kilka obiektów.
2. W drugiej fazie ściany ozdobiono inskrypcjami. Prace nad świątynią trwały przez prawie 97 lat, ze względu na okresy bezczynności spowodowane niepokojami społecznymi.
3. Trzecia faza obejmowała budowę sali kolumn i sali frontowej. Faza ta rozpoczęła się około 46 roku panowania Ptolemeusza IX.

Wpływy architektoniczne

Dowody sugerują, że Świątynia Horusa potrzebowała prawie 180 lat, aby ukończyć fazę budowy. Budowa na terenie świątyni rozpoczęła się pod rządami Ptolemeusza III Euergetesa w ok. 237 r. p.n.e. Inskrypcje sugerują, że została ona ostatecznie ukończona ok. 57 r. p.n.e.

Świątynia Edfu została zbudowana na miejscu, które starożytni Egipcjanie uważali za miejsce epickiej bitwy między Horusem i Setem. Zorientowana na osi północ-południe, Świątynia Horusa zastąpiła poprzednią świątynię, która miała orientację wschód-zachód.

Świątynia prezentuje tradycyjne elementy klasycznego egipskiego stylu architektonicznego połączonego z ptolemejskimi greckimi niuansami. Ta majestatyczna świątynia znajduje się w samym sercu kultu trzech bóstw: Horusa z Behdet, Hathor i Hor-Sama-Tawy, ich syna.

Plan piętra

Świątynia w Edfu składa się z głównego wejścia, dziedzińca i sanktuarium. Dom Narodzin, znany również jako Mamisi, znajduje się na zachód od głównego wejścia. Tutaj co roku odbywał się Festiwal Koronacji na cześć Horusa i boskich narodzin faraona. Wewnątrz Mamisi znajduje się kilka obrazów opowiadających historię niebiańskich narodzin Horusa nadzorowanych przez Hathor, boginię macierzyństwa i miłości,i radość, w towarzystwie innych bóstw narodzin.

Niewątpliwie charakterystyczną cechą architektoniczną Świątyni Horusa są monumentalne pylony stojące przy wejściu do świątyni. Pylony, na których wyryto uroczyste sceny bitewne króla Ptolemeusza VIII pokonującego swoich wrogów na cześć Horusa, wznoszą się na 35 metrów (118 stóp) w powietrze, co czyni je najwyższą zachowaną starożytną egipską strukturą.

Przechodząc przez główne wejście i między kolosalnymi pylonami, zwiedzający napotykają otwarty dziedziniec. Zdobione kapitele wieńczą filary dziedzińca. Za dziedzińcem znajduje się Sala Hypostylowa, Dziedziniec Ofiar. Podwójne posągi Horusa z czarnego granitu zdobią dziedziniec.

Jeden z posągów unosi się dziesięć stóp w powietrze, a drugi został pozbawiony nóg i leży na ziemi.

Druga, kompaktowa Sala Hypostylowa, Sala Festiwalowa, znajduje się obok pierwszej sali. Jest to najstarsza zachowana część świątyni. Podczas wielu festiwali starożytni Egipcjanie perfumowali salę kadzidłem i dekorowali ją kwiatami.

Z Sali Festiwalowej zwiedzający przechodzą do Sali Ofiar, gdzie boski wizerunek Horusa jest przenoszony na dach, gdzie ożywia go światło i ciepło słoneczne. Z Sali Ofiar zwiedzający przechodzą do wewnętrznego Sanktuarium, najświętszej części kompleksu.

W czasach starożytnych tylko najwyższy kapłan mógł wejść do sanktuarium. W sanktuarium znajduje się sanktuarium wyrzeźbione z bloku litego czarnego granitu poświęconego Nektanebo II. Tutaj seria płaskorzeźb przedstawia Ptolemeusza IV Filopatora oddającego cześć Horusowi i Hathor.

Najważniejsze wydarzenia

• Pylon składa się z dwóch ogromnych wież, przed którymi stoją dwa duże posągi symbolizujące boga Horusa
• Wielka Brama to główne wejście do świątyni w Edfu, wykonane z drewna cedrowego, inkrustowane złotem i brązem oraz zwieńczone skrzydlatym dyskiem słonecznym przedstawiającym boga Horusa Behdety'ego.
• W świątyni znajduje się nilometr używany do pomiaru poziomu wody w Nilu w celu przewidywania nadejścia corocznej powodzi
• Święte Świętych było najświętszą częścią świątyni, do której mogli wchodzić tylko król i wielki kapłan
• Pierwsza Poczekalnia była świątynnym ołtarzem, w którym składano ofiary bogom
• Inskrypcje w Sun Court pokazują podróż Nut na jej słonecznym barku podczas 12 godzin światła dziennego

Refleksja nad przeszłością

Inskrypcje znalezione w świątyni Edfu zapewniają fascynujący wgląd w kulturę i wierzenia religijne starożytnego Egiptu w czasach ptolemejskich.

Zdjęcie nagłówka dzięki uprzejmości: Ahmed Emad Hamdy [CC BY-SA 4.0], za pośrednictwem Wikimedia Commons