مواد جي جدول
قديم رومي ڪيترن ئي شين لاءِ سڃاتا ويا آهن: انهن جي جمهوريه جي ترقي، عظيم انجنيئرنگ ڪارناما، ۽ شاندار فوجي فتحون. پر انهن ڳالهين لاءِ ڪهڙي ٻولي استعمال ڪئي؟
جواب آهي لاطيني ، هڪ اطالوي ٻولي جيڪا آخرڪار وچين دور ۽ ريناسنس ۾ يورپ جي تمام گهڻي حصي ۾ ٻولي بڻجي وئي.
هن آرٽيڪل ۾، اسين ڳولينداسين لاطيني جي اصليت ۽ ڪيئن اها رومن سلطنت جي ٻولي بڻجي وئي. اسان اهو پڻ ڏسندا سين ته اهو وقت سان ڪيئن ترقي ڪري ٿو ۽ ٻين ٻولين تي ان جو دائمي اثر. تنهن ڪري، اچو ته اندر وڃو ۽ رومن جي ٻولي بابت وڌيڪ ڄاڻون!
>لاطيني ٻوليءَ جو تعارف
لاطيني هڪ قديم ٻولي آهي جيڪا صدين کان هلي رهي آهي. اها قديم روم ۽ ان جي سلطنت جي سرڪاري ٻولي هئي ۽ ان زماني ۾ دنيا جي ٻين ڪيترن ئي علائقن ۾ پڻ استعمال ٿيندي هئي.
لاطيني ٻولي رومن سلطنت جي زوال کان پوءِ به ڪيترن ئي علائقن ۾ استعمال ٿيندي رهي ۽ اڃا تائين سائنسي ٻولي طور استعمال ٿئي ٿي. اهو پڻ انگريزي سميت ڪيترن ئي جديد ٻولين جو هڪ وڏو ذريعو آهي.
Rome Colosseum inscriptionWknight94, CC BY-SA 3.0, wikimedia Commons ذريعي
لاطيني ۾ ٽي مکيه دور آهن: ڪلاسيڪل دور (75 BC-AD 14)، پوسٽ-ڪلاسيڪل دور (14) -900ع، ۽ جديد دور (900ع کان اڄ تائين). انهن دورن مان هر هڪ دوران، ان ۾ گرامر ۽ نحو ۾ تبديليون آيون، ۽ گڏوگڏ تبديلين ۾استعمال ٿيل لفظ.
ان جو اثر اڃا تائين ڪيترين ئي ٻولين ۾ ڏسي سگهجي ٿو جيڪي ان مان نڪتل آهن، جهڙوڪ فرينچ، اسپينش، پرتگالي ۽ اطالوي.
لاطيني ٻوليءَ ۾ هڪ شاهوڪار ادبي روايت آهي، جنهن ۾ ليکڪ شامل آهن جهڙوڪ جوليس سيزر، سيسيرو، پليني دي ايلڊر، ۽ اووڊ. ان جي ادب ۾ پڻ مذهبي متن شامل آهن جهڙوڪ بائبل ۽ ابتدائي عيسائي مصنفن جا ڪيترائي ڪم.
ادب ۾ ان جي استعمال کان علاوه، لاطيني رومن قانونن ۽ طبي متنن ۾ به استعمال ٿيندو هو.
لاطيني نحو ۽ گرامر پيچيده آهن، ان ڪري جديد ڳالهائيندڙن لاءِ مهارت حاصل ڪرڻ مشڪل ٿي سگهي ٿو. بهرحال، اهو اڃا تائين ممڪن آهي ته ڳالهائيندڙ لاطيني اڄ به ڪتابن ۽ آن لائين وسيلن جي مدد سان. لاطيني جو مطالعو قديم روم جي ثقافت ۽ تاريخ بابت ڄاڻ جي دولت مهيا ڪري سگهي ٿو، ۽ اهو پڻ ٻين رومانوي ٻولين جي سمجھ کي بهتر بڻائي سگھي ٿو. ڇا توھان ڳولي رھيا آھيو ٻوليءَ جي بھترين ڄاڻ حاصل ڪرڻ يا ڪا نئين شيءِ سکڻ، لاطيني ضرور پڙھڻ جي لائق آھي. (1)
ان جي شروعات روم ۾
لاطيني ٻولي روم جي آس پاس واري علائقي مان پيدا ٿي، ان جي استعمال جا ابتدائي رڪارڊ ڇهين صدي قبل مسيح ۾ مليا آهن.
بهرحال، اهو ڪلاسيڪل لاطيني نه هو. رومن سلطنت جي وقت تائين، لاطيني روم ۾ رهندڙ سڀني شهرين ۽ مهاجرن طرفان استعمال ٿيندڙ هڪ عام ٻولي بڻجي چڪي هئي.
رومنن پنھنجي ٻولي سڄي دنيا ۾ پکڙيل آھيوسيع سلطنت، ۽ جيئن انهن نئين زمينن کي فتح ڪيو، لاطيني مغربي دنيا جي ٻولي بڻجي وئي.
اها رومن سلطنت جي ٻولي ڪيئن ٿي؟
لاطيني ٻولي جي شروعات قديم اطالوي ماڻهن جي ٻولي طور ٿي. جيئن روم وڌندو ويو ۽ پنهنجي علائقي کي وڌايو، اهو وڌيڪ ۽ وڌيڪ مقامي ماڻهن کي پنهنجي قبضي هيٺ آندو.
وقت سان گڏ، انهن ثقافتن لاطيني کي پنهنجي عام ٻولي طور اختيار ڪيو، ان کي سڄي سلطنت ۾ ڦهلائڻ ۾ مدد ڪئي.
ڏسو_ پڻ: مٿيون 15 مختلف نشانيون معنى سانآخرڪار، اها سڄي سلطنت ۾ حڪومت، قانون، ادب، مذهب ۽ تعليم جي سرڪاري ٻولي بڻجي وئي. ھن مدد ڪئي روم جي مختلف ثقافتن کي ھڪڙي ٻولي ھيٺ متحد ڪرڻ، رابطي کي آسان بڻائي وسيع فاصلن تي. ان کان علاوه، لاطيني جي وسيع استعمال ان کي يورپ جي چوڌاري رومن ڪلچر ۽ قدر پکيڙڻ ۾ هڪ طاقتور اوزار بڻايو. (2)
The Gallic Wars جو 1783 جو ايڊيشنتصوير بشڪريه: wikimedia.org
ٻين ٻولين تي لاطيني جو اثر
لاطيني جو ٻين ٻولين تي به وڏو اثر هو. ٻوليون ۽ ٻوليون جيئن سڄي يورپ ۾ پکڙيل آهن.
اهو خاص طور تي رومانوي ٻولين جهڙوڪ فرينچ، اسپيني، اطالوي ۽ رومانوي لاءِ صحيح آهي، جيڪي Vulgar لاطيني مان نڪرنديون آهن، انهن علائقن ڏانهن رومن آبادگارن طرفان آندو ويو آهي. لاطيني به انگريزيءَ تي اثر ڪيو، جنهن ۾ ڪيترائي لفظ ڪلاسيڪل ٻوليءَ مان ورتا ويا آهن.
رومن سلطنت جون علائقائي ٻوليون
جي وڏي پيماني تي قبوليت جي باوجودلاطيني، اها رومن سلطنت طرفان ڳالهائيندڙ واحد ٻولي نه هئي. اتي ڪيتريون ئي علائقائي ٻوليون هيون جيڪي اڃا تائين مقامي ماڻهو ڳالهائين ٿيون جن کي فتح ڪيو ويو ۽ رومن راڄ ۾ شامل ڪيو ويو.
انهن ۾ يوناني شامل هئا، جيڪي مشرقي ميڊيٽرينين سمنڊ جي ڪيترن ئي علائقن ۾ وڏي پيماني تي استعمال ٿينديون هيون، ڪيلٽڪ ٻوليون (جهڙوڪ گالش ۽ آئرش)، ۽ جرمن ٻوليون (جهڙوڪ گوٿڪ)، جيڪي اترين علائقن ۾ قبيلا ڳالهائيندا هئا. سلطنت جي.
اچو ته انهن بابت وڌيڪ تفصيل سان ڄاڻون.
يوناني
يوناني به مشرقي رومن سلطنت جي ڪيترن ئي شهرين طرفان ڳالهائي ويندي هئي. اهو اڪثر ڪري مختلف مادري ٻولين جي ماڻهن جي وچ ۾ رابطي لاء وچولي ٻولي طور استعمال ڪيو ويندو هو. آرامي پڻ سڄي علائقي ۾ يهودين ۽ غير يهودين طرفان ڳالهائي ويندي هئي ۽ 5 صدي عيسوي تائين مشهور رهي.
مختلف جرمن ٻوليون سلطنت جي سرحدي علائقن ۾ رهندڙ ماڻهو ڳالهائيندا هئا. انهن ۾ گوٿڪ ۽ لومبارڊ شامل هئا، جيڪي ٻئي وچين دور ۾ ناپيد ٿي ويا.
ڪيلٽڪ ٻوليون
ڪيلٽڪ ٻوليون رومن پاران فتح ڪيل ڪجهه صوبن ۾ رهندڙ ماڻهو ڳالهائيندا هئا. انهن ۾ شامل آهن:
- گالش، جديد دور جي فرانس ۾ استعمال ٿئي ٿو
- ويلش، جيڪو برطانيه ۾ ڳالهايو وڃي ٿو
- گاليشين، بنيادي طور تي ڳالهايو وڃي ٿو جيڪو هاڻي ترڪي آهي 14>
Punic
Punic ٻولي اتر آفريڪا ۾ ڪارٿيگينين پاران ڳالهائي ويندي هئي، جيتوڻيڪ اها آهستي آهستي.146 ق.م ۾ روم جي هٿان شڪست کان پوءِ غائب ٿي ويا.
قبطي
قبطي قديم مصري ٻوليءَ جو اولاد هو، جيڪا سلطنت اندر رهندڙ عيسائين طرفان استعمال ٿيندي رهي، جيستائين اها 7 صدي عيسوي ۾ ختم ٿي وئي. 1><8 اهي ٻوليون روم جي فتح ڪيل ڪجهه علائقن ۾ رهندڙ ماڻهو ڳالهائيندا هئا.
ڏسو_ پڻ: گل جيڪي عورتيت جي علامت ڪن ٿاجڏهن ته لاطيني رومن سلطنت جي سرڪاري ٻولي رهي، انهن مختلف ٻولين کي ان جي ڪيترن ئي صوبن ۾ ثقافتي مٽاسٽا جي اجازت ڏني وئي. (3)
نتيجو
لاطيني تاريخ ۾ سڀ کان وڌيڪ بااثر ٻولين مان هڪ آهي ۽ دنيا تي مستقل اثر ڇڏيو آهي. اها ٻولي هئي جيڪا قديم رومن طرفان استعمال ڪئي وئي هئي گفتگو ڪرڻ ۽ پنهنجي ثقافت کي سڄي يورپ ۾ ڦهلائڻ لاء.
ان ڪيترن ئي جديد رومانوي ٻولين جو بنياد پڻ بڻيو ۽ انگريزيءَ تي ان جو وڏو اثر پيو. جيتوڻيڪ لاطيني هاڻي روم جي ٻولي ناهي، ان جي ورثي ڪيترن ئي نسلن تائين جاري رهندي.
پڙهڻ لاءِ مهرباني!